نویسنده: ستاره کیومرثی
دیابت چیه؟
یه مریضی که توش یا پانکریاس (لوزالمعده) نمیتونه انسولین ترشح کنه، یا بدن نمیتونه از انسولینی که پانکریاس ترشح کرده درست استفاده کنه.
حالا بیاین به زبان آیورودیک جملهی بالا رو توضیح بدیم.
انسولین هورمونیه که میزان قند خون، و میزان قندی که وارد سلولها میشه رو کنترل میکنه… انسولین همون عنصر آتشه و قند همون بلغم (به یه خلط چسبناک فکر کنین). وقتی غذایی میخورین که حاوی غذاهای مرطوب و بلغمیه (مثل اکثر غذاهای شیرین، نون، برنج و …) قند خون میره بالا؛ پس هورمون انسولین یا آتش ترشح میشه و به هضم و جذب این قند و تبدیل شدنش به انرژی قابل مصرف برای سلولها کمک میکنه.
کسایی که دیابت دارن این عنصر آتش رو کم دارن؛ پس بجای اینکه قندی که توی غذا بوده از خون به کمک انسولین وارد سلولها بشه، توی خون جا خوش میکنه، خون رو پر میکنه از بلغم هضم نشده. اگر بدن نتونه به یه ترتیبی از شر این همه قند یا بلغم بد توی خون راحت بشه، مستعد ابتلاء به بیماریهای مختلفی مثل بیماریهای قلبی، بیماریهای کلیوی، ورم، عفونت و … میشه. به بیان سادهتر در آیورودا دیابت بیماری عدم توانایی هضم بلغم بد یا رطوبت چسبناک بیش از حد محسوب میشه.
حالا چه کنیم؟
اول از همه ببینیم چه غذاهایی رو باید از رژیم غذاییتون حذف کنین. باور عموم اینه که کسی که دیابت داره همین که مصرف شکر و محصولات شکردار رو کم کنه مشکلاتش حل میشه. اما در آیورودا اعتقاد بر اینه که کسانی که دیابت دارن اصولاً آتش گوارشی کندی دارن (به همین دلیل خیلی از افرادی که دیابت دارن از کم کاری تیروئید هم رنج میبرن)؛ و هضم هر نوع غذایی سنگین، بلغمی، چسبناک و سخت هضم براشون سخته و بیماریشون رو تشدید میکنه.
حالا کدوم غذاها بلغمی، چسبناک، خیلی سنگین و سخت هضم هستند؟
شکر و محصولات شکردار، گندم (بخصوص آرد سفید و محصولات حاوی آرد سفید مثل نان، ماکارونی، لازانیا، پاستا، شیرینیجات و …)، برنج (بخصوص برنجهای کوتاه قد مثل برنج ایرانی)، میوههای شیرین و چاقکننده (مثل خرما، موز، انجیر، آناناس، انگور، خربزه، ملون، طالبی)، لبنیات گاو (بخصوص پنیر، ماست، خامه و سرشیر)، روغن نباتی، روغن مایع کارخانهای (و مسلماً فست فودها و غذاهای سرخ کردنی)، گوشت گاو و گوساله، گوشت خوک، مواد غذایی بسیار شور (مثل پفک، چیپس و …)، مواد غذایی بسیار ترش (مثل لواشک، میوههای خیلی ترش و …)، آجیل سنگین (مثل بادام زمینی و بادام هندی).
خیلی از غذاهایی که در بالا ذکر شد ممکنه اصلاً شیرین نباشن اما از لحاظ کیفی، رطوبت بسیار چسبناک و سخت هضمی در لولهی گوارش تولید میکنن (بخصوص غذاهای خیلی ترش و غذاهای خیلی شور). چون آتش گوارشی در افراد دیابتی ضعیفه، نمیتونن این بلغم بد رو هضم کنن و ریشهی بیماریشون تشدید میشه.
بغیر از غذاهای بالا یک دسته از غذاها هستند که روی عملکرد تیروئید تأثیر میگذارن. تیروئید رو کم کار میکنن. متابولیسم رو کند میکنن و در نتیجه عنصر آتش رو در بدن کاهش میدن. به بیان دیگه مصرف بلندمدت این غذاها ریشهی بیماری دیابت (کمبود عنصر آتش در بدن) رو تشدید میکنه:
سیبزمینی و سبزیجات سردِ خام (مانند گل کلم، بروکلی، کلم، کاهو و …).
خب پس چی بخوریم؟
رژیم غذایی
همونطور که توضیح دادم بیماری دیابت معمولاً با کمبود عنصر آتش در لولهی گوارش، کندی متابولیسم و عدم توانایی هضم غذاهای بشدت مرطوب و بلغمی، و ازدیاد بلغم بد در بدن همراهه.
برای اینکه آتش گوارشی رو تقویت کنیم و به هضم غذاهای افزایندهی قند خون و غذاهای بلغمی و سخت هضم کمک کنیم یه قانون طلایی وجود داره…
همیشه غذاهایی که قند خون رو بالا میبرن (مثل غذاهای حاوی شکر، برنج، نان و …) و غذاهای بلغمی و سخت هضم (مثل پروتئینهای حیوانی، پنیر، فست فود، غذاهای خیلی ترش، غذاهای خیلی شور، و …) رو به همراه غذاهای فیبردار، کاتابولیک یا خشک کننده (مثل سالادها (سالاد هاضمه)، سبزی خوردنها، و سیب پخته (مصلح سیب)) مصرف کنین… چرا؟
چون غذاهای فیبردار و خشک کننده مثل یه اسفنج متخلخل می مونن. فرض کنین یک اسفنج رو بندازین توی یه کاسه آب … وقتی غذاهای بلغمی و آنابولیک رو به همراه غذاهای خشک کننده و کاتابولیک مصرف میکنین، فیبر غذاهای خشک کننده رطوبت بیش از حد غذاهای چاق کننده رو بخودشون جذب میکنن، به هضمشون کمک می کنن و از تولید بلغم هضم نشده و بد در لولهی گوارش جلوگیری میکنن.
دیگه چی؟
در پخت و پز و رژیم غذاییتون روغن نباتی و روغنهای کارخانهای رو حذف کنین. هضم این روغنها برای لولهی گوارش ما بسیار سخته. حتی سالمترین سبزیجات وقتی با این روغنها سرخ میشن، پروسهی هضمشون بسیار کند میشه. باورتون نمیشه که با حذف این روغنها از رژیم غذاییتون چقدر پروسهی هضم براتون راحتتر میشه و احساس سبکی میکنین. درعوض در رژیم غذاییتون از روغنهای طبیعی و سالم مثل روغن زیتون، روغن کنجد، روغن هستهی انگور و روغن نارگیل استفاده کنین.
سعی کنین در وعدههای غذاییتون (بخصوص در وعدههای صبحانه و شام) بجای آرد سفید و برنج، از دانهها و غلات سبک (مثل کینوا، جو دوسر، گندم سیاه (Buckwheat) و بطور کلی نانهای بدون گلوتن) استفاده کنید.
رژیم غذایی و سبک زندگی
در مورد چیستی بیماری دیابت از منظر آیورودا و بعضی از راهکارهای مهم برای کنترل قند خون صحبت کردم.
دیگه چطوری میتونیم به بدنمون درکنترل قند خون کمک کنیم؟
لبنیات گاو رو از رژیم غذاییتون حذف کنین. بجاش از لبنیات بز، شتر یا شیرهای گیاهی مثل شیربادام استفاده کنین.
ادویههای زیر به کاهش قند خون کمک شایانی میکنن؛ توی پخت و پز فراوون ازشون استفاده کنین:
زردچوبه، دارچین، رازیانه، زیره، تخم شنبلیله، ریحان و تخم گشنیز.
اگر میخواین مواد غذایی شیرین بخورین، از شیرین کنندههای سبک مثل عسل، شیرهی سیب، شیرهی افرا (Maple syrup) یا شیرهی توت استفاده کنین.
توی ظروف مسی پخت و پز کنین و غذا بخورین. شب قبل از خواب هم یه لیوان مسی رو پر از آب کنین. صبح کمی گرمش کنین. بهش چند قطره لیموترش و یک سرانگشت نمک اضافه کنین و ناشتا بخورینش
(منبع این درمان خانگی: واسانت لاد، درمانهای خانگی: راهنمای آیورودایی برای حفظ تندرستی، ترجمهی زهرا عباسی (تهران: انتشارات نسل نواندیش، ۱۳۹۶)).
هر روز کف پاتون (بخصوص پاشنههاتون) رو خوب سنگ پا بکشین.
روزی ۲۰-۳۰ دقیقه ورزشی همراه با تعریق (مثل دو، دوچرخهسواری یا تمرینات کاردیو) انجام بدین. با عرق کردن کلی از بلغمهای بد، چربی و سموم از بدنتون خارج میشن.
هر روز بین ۶ تا ۱۲ دور تمرین یوگای سلام بر خورشید انجام بدین. ۱۰ دقیقه بیشتر زمان ازتون نمیگیره. ۲ـ۳ ساعت بعد از ناهار هم این تمرین رو تکرار کنین. سلام بر خورشید رو خیلی خوبه از یک مربی یوگا یاد بگیرین. اما اگر به مربی دسترسی ندارین، با جستجوی عبارات «سلام بر خورشید»، «سوریا ناماسکار»، «Sun Salutation»، «Surya Namaskar» در اینترنت، یوتیوب یا آپارات میتونین ویدئوهای آموزشی فراوانی در موردشون پیدا کنین.
پر باشین از سلامتی
لطفاً در زمان بازنشر مطلب که با امید به سلامتی همگان و با مهر تألیف شده است، به نام نویسنده آن «ستاره کیومرثی» اشارهکنید.
