کافئین؟ آری یا که نه؟

نویسنده: ستاره کیومرثی

خوراکی‌های کافئین دار بخش مهمی از زندگی شماست؟ شما هم جزو طرفداران دوآتیشه‌ی مصرف قهوه‌ و چای هستین؟ بوی قهوه که بهتون می‌خوره مست می‌شین؟ اصلا مگه می‌شه روز رو بدون قهوه یا چای شروع کرد؟ اما…

خیلی از کسانی که به مصرف روزانه‌ی کافئین بدن‌شون عادت کرده اگر یک روز کافئین مصرف نکنند مشکلاتی خواهند داشت. مشکلاتی مثل سردرد، کلافگی، بی‌حوصلگی، خستگی و خواب آلودگی، افسردگی و تحریک‌پذیری و عصبانیت!

دیگه چی؟

خیلی از افراد وقتی کافئین مصرف نمی‌کنن دچار یبوست می‌شن، بی‌اشتها می‌شن، احساس سنگینی و پری در معده‌شون بوجود میاد و گوارش‌شون بشدت کند می‌شه!

بنظرتون چرا این اتفاق می‌افته؟

 مواد غذایی حاوی کافئین (شامل قهوه، نسکافه، چای سیاه،‌ چای سبز، کاکائو) از لحاظ کیفیت در آیورودا بسیار گرم و خشک محسوب می‌شن. مواد غذایی گرم و خشک آتش گوارشی رو شعله‌ور می‌کنن و یک حرکت رو به پایین درون لوله‌ی گوارش ایجاد می‌کنند (تمام مواد محرک مثل الکل، سیگار، ماریجوانا و مواد مخدر از لحاظ کیفی بسیار گرم و خشک هستند).

وقتی صبح که از خواب بیدار می‌شین و  کافئین مصرف می‌کنین مثل اینه که  به صورت موقت توی لوله‌ی گوارش‌تون یه آتش مصنوعی خیلی بزرگ روشن کردین…. بلغم‌ها و غذاهای هضم نشده‌ای که از روز قبل توی لوله‌ی گوارش‌تون تجمع پیدا کرده بودن شروع به هضم شدن می‌کنن، توی روده‌هاتون یه حرکت رو به پایین بوجود میاد، شکم‌تون کار می‌کنه و بعد از یکی دو ساعت اشتهاتون باز می‌شه. بتدریج لوله‌ی گوارش‌تون عادت می‌کنه که شما روزی چند بار یک آتش مصنوعی توش روشن کنین… فکر می‌کنه خب چی بهتر از تنبلی؟ …

خودش تنبل می‌شه، ترشح صفرا و آنزیم‌های گوارشی‌شو بتدریج کم می‌کنه و وابسته می‌شه به کافئین برای انجام کار‌های روزانه‌اش!

 دستگاه گوارش شما به کافئین اعتیاد پیدا می‌کنه

 وقتی لوله‌ی گوارش معتاد می‌شه به کافئین دیگه بدون اون نه می‌تونه درست پروسه‌ی هضم غذا رو انجام بده، نه پروسه‌ی دفع رو… و اگر یک روز کافئین بهش نرسه عوارضی مثل کندی هضم، سنگینی و یبوست درونش بوجود میاد.

از طرف دیگه، همونطور که در این پست هم قبلا اشاره کرده بودیم، لوله‌ی گوارش (بخصوص روده‌ی کوچک) ملقب شده به مغز دوم ما آدم‌ها. توش پر از گیرنده‌های هورمون‌های مغزیه… وقتی تمییز باشه این گیرنده‌ها فعال‌ هستند، هورمون‌های مغزی درست ترشح می‌شن و شیمی مغز در تعادل باقی می‌مونه. اما امان از وقتی که بخاطر تغذیه و سبک زندگی اشتباه توش پر می‌شه از سموم و بلغم هضم نشده… گیرنده‌های هورمون‌های مغزی درون روده‌ی کوچک از کار می‌افتند، هورمون‌هایی چون سروتونین درست ترشح نمی‌شن و شما احساس افسردگی، کسلی، تنبلی و خواب آلودگی می‌کنین!

از اون جائی‌ که آدمیزاد این روزا همش دنبال مُسکّنه که تند و زود و سریع حال خودش رو خوب بکنه، می‌ره سراغ مواد محرکی مثل کافئین، الکل، سیگار و ماری‌جوانا. با مصرف این مواد یک آتش مصنوعی بزرگ درون لوله‌ی گوارش خودش روشن می‌کنه، حرکات دودی توی روده‌ها شروع می‌شن، بلغم‌ها و سموم سریع می‌سوزن، گیرنده‌های هورمون‌های مغزی فعال می‌شن، سروتونین ترشح می‌شه و بطور موقت فرد خوشحال، سرحال و سرخوش می‌شه.

خوب اگر این کافئین خوشبو و دوست‌داشتنی کار‌ها رو آسون می‌کنه چرا حذفش کنیم؟ چون هر مُسکّنی یک سری عوارض داره… مثل چی؟

مصرف این کافئین خوشبو و جذاب چه عوارض بلند مدتی داره؟

همونطور که گفتم کافئین از لحاظ کیفی خیلی خیلی گرم و خشکه، هر بار که یک لیوان قهوه یا چای سیاه مصرف می‌کنین یک آتش خیلی بزرگ درون لوله‌ی گوارش‌تون روشن می‌کنین (مثل این که یه کاسه فلفل قرمز رو خالی خالی بخورین).

 این آتش خیلی بزرگ بلغم‌های هضم نشده رو هضم می‌کنه اما همزمان بلغم خوب یا مخاط لوله‌ی گوارش‌تون رو از بین می‌بره و بتدریج یک خشکی خیلی مزمن هم در لوله‌ی گوارش و هم در بدن‌تون ایجاد می‌کنه… اونوقت چی می‌شه؟ عوارضی مثل زخم معده، زخم‌ روده، گردن درد و کتف درد‌های مزمن و … بوجود می‌آد.

دیگه چی؟

این آتش مصنوعی خیلی بزرگ همزمان بشدت گیرنده‌های هورمون‌های مغزی رو توی روده‌ی کوچکتون گرم می‌کنه، بصورت موقت دنیا رو روشن می‌کنه و بهتون سرحالی و اعتماد بنفس می‌ده… اما بعد از اینکه اثر اولیه‌اش از بین رفت بشدت تحریک‌پذیر‌تون می‌کنه و پتانسیل خشم و عصبانیت رو توی شما چند برابر می‌کنه! اگه یک روز هم مصرف کافئین قطع بشه روده‌ی کوچک یا مغز دوم‌تون هنگ می‌کنه! پر می‌شین از سردرد،‌ کلافگی، تنبلی و خواب آلودگی.

دیگه چی؟

لوله‌ی گوارش‌تون عادت می‌کنه هر روز یک آتش بزرگ حاضر و آماده بهش تقدیم کنین… خودش بشدت تنبل می‌شه، متابولیسم کند می‌شه،  و اعتیادش به کافئین کار دستش می‌ده! اگر یک روز کافئین بهش نرسه واویلا! شکم درست کار نمی‌کنه، غذا سر دلتون می‌مونه، احساس سنگینی و پری می‌کنین و اشتهاتون رو از دست می‌دین.

بنظرتون زندگی بدون کافئین چه طعم و بو و مزه‌ای می‌ده؟ دوست دارین تجربه‌اش کنین؟ در این پست در مورد آداب زندگی بدون کافئین براتون می‌نویسم.

 ترک کافئین ( زندگی بدون آن یا همراه با مصلح مناسب)

دوست دارین زندگی بدون کافئین رو تجربه کنین اما نگرانین با حذف قهوه یا چایی‌تون سردرد، کلافگی، خواب‌آلودگی و بی‌حوصلگی دست از سرتون برنداره؟
توی پست قبلی توضیح دادم که کافئین بسیار گرم و خشکه و با هر بار مصرفش یک آتش مصنوعی بزرگ درون لوله‌ی گوارش‌تون روشن می‌شه. لوله‌ی گوارش‌تون بتدریج به این آتش مصنوعی معتاد می‌شه، تنبل می‌شه و دیگه خودش یادش می‌ره چطوری وظایفش رو انجام بده.

حالا فرض کنین بدون هیچ مقدمه‌ای تصمیم بگیرین از فردا دیگه کافئین مصرف نکنین. چی می‌شه؟ لوله‌ی گوارش تنبل شده دوز آتش مصنوعی‌اش بهش نمی‌رسه… معلومه که چون کند و سرد و خاموش شده نه از عهده‌ی هضم غذا میاد، نه ازعهده‌ی دفع مدفوع. روده‌ی کوچک پرمی‌شه از بلغم هضم نشده، گیرنده‌های هورمون‌های مغزی از کار می‌افتن، شیمی مغز بهم می‌ریزه. اینطوریه که شما پر می‌شین از کلافگی، سردرد، خواب آلودگی و تنبلی!

آداب ترک کافئین

برای اینکه مشکلات بالا پیش نیاد بهتره کافئین رو بتدریج از رژیم غذایی‌تون حذف کنید. در کنارش هم بطور همزمان به لوله‌ی گوارش‌تون کمک کنین که دوباره روی پای خودش بایسته و بتدریج وظایفش رو خودش انجام بده.

***اگر روزی ۲-۳ تا قهوه‌ می‌خورین یا ۶-۷ تا چای سیاه، در سه روز اول تعدادش رو کم نکنین، فقط رقیقش کنین. یعنی اگر هر بار یک لیوان چای خیلی پررنگ می‌خوردین بکنینش یک لیوان چای کم‌رنگ.

***بطور هم‌زمان از ۲ ساعت بعد از هر وعده‌ی غذایی هر یک ساعت یکبار یک لیوان چای هاضمه بخورین. (دستور تهیه‌اش رو در این پست می‌تونین پیدا کنین). هر بار که این چای رو می‌خورین کبد، معده و روده‌هاتون رو تحریک می‌کنین!  اینطوری دوباره خودشون صفرا، اسید معده و آنزیم‌های گوارشی ترشح کنند. در واقع دارین هر بار زیر آتش گوارشی‌تون هیزم اضافه می‌کنین.

دیگه چطوری به لوله‌ی گوارش‌تون کمک کنین که تنبلی‌شو بذاره کنار؟

***حتما به همراه ناهار و شام‌تون سالاد هاضمه بخورین (دستور تهیه‌ی چندین سالاد هاضمه رو می‌تونین در بخش آشپزی ایرانی آیورودایی سایت آناندا مثل این و این پیدا کنین). ***اگر حوصله و وقت درست کردن سالاد ندارین بهمراه ناهار و شام‌تون یک مشت بزرگ سبزی خوردن (ترکیب جعفری و ریحان تازه) بخورین.

دیگه چی؟
***از جادوی سیب پخته که قبلا در این پست برای شما توضیح دادیم غافل نشین. می‌دونستین سیب پخته یکی از مؤثرترین موجوداتیه که می‌تونه بدون هیچ عارضه‌ای لوله‌ی گوارش‌تون رو پاکسازی کنه؟ حتما توی وعده‌ی صبحانه و میان وعده‌هاتون کمی سیب پخته بخورین.

باز هم هست؟ بله!
***روزی ۱۵-۲۰ دقیقه بدوین. دویدن باعث منقبض و منبسط شدن ماهیچه‌های ناحیه‌ی شکمی‌ و در نتیجه ترشح صفرا و آنزیم‌های گوارشی می‌شه.

***هر سه روز یکبار از تعداد قهوه یا چای رقیق شده‌ای که در طول روز مصرف می‌کردین ۱ یا ۲ تا کم کنین تا بتدریج کافئین بطور کامل از رژیم غذایی‌تون حذف بشه.

مصلح کافئین

هر بار یک لیوان قهوه، نسکافه یا چایی می‌خورین دچارمشکلاتی مثل معده‌درد، ریفلاکس، سوزش معده، اضطراب، بیقراری و تپش قلب می‌شین؟ اما اونقدر عاشقشین که تحت هیچ شرایطی نمی‌خواین از زندگی‌تون حذفش کنین و می‌خواین به پاش بسوزین و بسازین؟

پس کافئین رو با مصلحاتش مصرف کنین:

***قهوه و چای‌تون رو به کمی هل دم کنین. هل کیفیت قلیایی داریه و اسیدی بودن کافئین رو کاهش می‌ده. همچنین قبل از مصرف قهوه‌و چای‌تون توش ۱-۲ سرانگشت جوز هندی بریزین.

دیگه چی؟

***قهوه و چای‌تون رو تلخ نخورین. این دو گیاه خاصیت خشک کنندگی خیلی بالایی دارند و وقتی تلخ و غلیظ مصرفشون می‌کنین بشدت به مخاط لوله‌ی گوارش‌تون آسیب می‌زنند. توی لیوان قهوه و چای‌تون کمی شیر بریزین و با یک شیرین کننده‌ی طبیعی مثل شیره‌ی انگور، شیره‌ی خرما یا شیره‌ی افرا (maple syrup) کمی شیرینش کنین. با این کار از میزان کیفیت خشک‌کنندگی کافئین کم می‌کنین و تازه خوشمزه‌ترش هم می‌کنین.

 امیدوارم که بتونین پروسه‌ ترک کافئین رو طی کنین و اگه حال خوشی بخاطر ترک کردن یک عادت نادرست در جسم و جان‌تون پیدا کردین، زیر این پست برامون از تجربیات‌تون بنویسین. اما اگه نشد مصلحش یادتون نره و از جسم و جانتون مراقبت کنین.

لطفاً در زمان بازنشر مطلب که با امید به سلامتی همگان و با مهر تألیف شده است به نام نویسنده آن «ستاره کیومرثی» اشاره‌کنید.