پیتا، دوشای دوم

نویسنده: ستاره کیومرثی

در آیورودا برای توضیح پنج عنصر اصلی در جسم و جان انسان از دسته‌بندی‌های مشخصی با نام «دوشا» استفاده می‌شود: واتا، پیتا، و کافا.

دوشای دوم پیتاست، عناصر آتش و آب درونش غالبند. گرم، تند، تیز، نافذ، روان، و چرب ‌است. پیتا مسئول متابولیسم در بدن است و در پروسه‌ی هضم و جذب غذا توسط سلول‌ها نقشی کلیدی ایفا می‌نماید. اسید معده، صفرا، آنزیم‌های گوارشی، خون و ماهیچه نماینده‌های پیتا در بدن ما هستند.

در برخی از افراد دوشای پیتا بصورت ژنتیکی غلبه دارد و دوشای غالب در پراکروتی یا طبع ژنتیکی‌شان محسوب می‌شود. در برخی دیگر، پیتا بخاطر سبک زندگی اشتباه و عادات غذایی نادرست از تعادل خارج می‌شود. بطور کلی در آیورودا وقتی در مورد از تعادل خارج شدن یک دوشا صحبت می‌کنیم به این معنی است که آن دوشا (و در نتیجه عناصر غالب و کیفیات غالب در آن دوشا) در جسم و جان فرد زیاد شده است. زیاد بودن دوشای پیتا در یک فرد به این معنی است که عناصر آتش و آب (و درنتیجه کیفیت گرمی) در جسم و جان وی غلبه دارند و این دوشا نسبت به دو دوشای دیگر (واتا و کافا) بیشتر پتانسیل خارج شدن از تعادل را دارد.

ویژگی‌های ظاهری افراد پیتایی

*** افراد پیتانی اندام و استخوان‌بندی متوسطی دارند. وزن‌شان متوسط است؛ نه خیلی چاق هستند و نه خیلی لاغر. استعداد چاقی دارند اما با کمی رژیم و ورزش می‌توانند لاغر شوند و وزن خود را ثابت نگاه دارند.

***قدشان متوسط است،‌نه خیلی بلند و نه خیلی کوتاه.

*** پوست بدن‌شان چرب، نرم، حساس و سرخ است. بسیار مستعد کهیر، اگزما و مشکلات پوستی هستند.

*** صورت‌شان متوسط است با گونه‌های زرد یا گلگون. پوست صورت‌شان مستعد آکنه است.

*** موهایشان کم‌پشت است و صاف با تارهای نازک.

***چشمان‌شان متوسط است، با نگاهی نافذ، تیز و براق. قسمت سفیدی چشم‌شان زرد یا قرمز است وچشمان‌شان مستعد درد، اسیدی بودن اشک و حساسیت به نور است.

*** بینی‌شان متوسط است و کمی نوک تیز. مستعد زخم در بینی و خون دماغ شدن هستند.

*** زبان‌شان از لحاظ اندازه متوسط است با کناره‌های قرمز، نوک تیز و بار زرد.

*** ناخن‌هایشان صورتی، نرم براق و منعطف است.

*** دست و پایشان اصولاً گرم است و اغلب از تعرق بیش از حد شکایت می‌کنند. عرق‌شان بویی تند و تیز دارد.

*** از گرما فراری‌ هستند؛ آب و هوای سرد را ترجیح می‌دهند و از وقت گذرانی در محیط‌های خنک لذت می‌برند.

*** زیاد بودن بیش از حد عنصر آتش و آب لوله‌ی گوارش‌شان را قوی می‌کند. در صورت ازدیاد عنصر آتش، سرعت متابولیسم‌شان زیاد می‌شود و غالباً احساس گرسنگی و تشنگی زیادی را تجربه می‌کنند.

*** خواب‌شان متوسط است. به خواب رفتن برایشان کمی سخت است اما وقتی می‌خوابند احساس رضایت می‌کنند.

ویژگی‌های روحی افراد پیتایی

***افراد پیتایی باهوشند با ذهنی تند و تیز. قدرت یادگیری خوبی دارند با تمرکزی بالا.

***پر انرژی و پر تحرکند با اعتماد بنفسی بالا. منطق نقش مهمی در زندگی و تصمیم‌گیری‌هایشان ایفا می‌کند. با سرعت و قاطعیت تصمیم می‌گیرند و با سرعت تصمیمات‌شان را اجرایی می‌کنند.

***شجاع و نترسند، عاشق رقابتند و قابلیت ریسک‌پذیری بالایی دارند. از دیده شدن و ستاره‌ی جمع بودن لذت می‌برند و میل به رهبری درونشان بیداد می‌کند.

***نافذ، صریح و قاطع صحبت می‌کنند. زبان‌شان گاه همچون تیغ می‌شود؛ تند و تیز، پرقضاوت و طعنه‌آمیز.

عدم تعادل‌های شایع در افراد پیتایی

***ترش کردن، ریفلاکس و سوزش معده

***تلخی دهان

*** اسهال و شلی مدفوع

*** سردرد

*** داغی و تعریق دست و پا

*** احساس گرما و سوزش در بدن

*** تعرق بیش از حد و عرق بدبو

*** مشکلات پوستی، کهیر، آکنه، اگزما

*** عصبانیت، بی‌حوصلگی، تحریک‌پذیری

*** کم‌صبری، کمال‌گرایی بیش از حد، نیاز زیاد به دیده شدن و مرکز توجه بودن

*** حسادت، خودخواهی، جاه‌طلبی، انتقاد بیش از حد از خود و دیگران

راهکار‌های کلیدی برای به تعادل بازگرداندن دوشای پیتا

کیفیت غالب در دوشای پیتا گرمی ‌است. اگر دوشای پیتا بصورت ژنتیکی در پراکروتی فردی غالب باشد، یا اینکه به علت تغذیه و سبک زندگی اشتباه دچار عدم تعادل و ازدیاد پیتا شده باشد، می‌بایست کیفیات گرمی را در رژیم غذایی و سبک زندگی خود کاهش دهد و خود را در معرض سردی قرار دهد.

رژیم غذایی

 اگر پیتا دوشای غالب شماست یا دچار عدم تعادل (یا ازدیاد) پیتا هستید مصرف غذاهایی که گرمای بیش از حدی در لوله‌ی گوارش‌تان ایجاد می‌کنند را کاهش دهید و آداب مصرف‌شان را بیاموزید. کدام غذاها بیش از حد گرم محسوب می‌شوند؟

*** غذاهای تند مزه. مصرف غذاهای تند (مانند فلفل سیاه، فلفل قرمز، ماسالا، کاری، کاین (Cayenne)، چیلی، خردل، زنجبیل، سیر خام، پیاز خام، پیازچه‌، تره خام،‌ ترخون خام، تربچه، شلغم و ….) را به حداقل برسانید.

*** بادنجان را از رژیم غذایی خود حذف کنید.

*** مصرف غذاها و میوه‌های بسیار ترش را کاهش دهید. بجای سرکه و آبغوره بیشتر از لیموترش استفاده کنید.

*** به طور کلی از مزه‌های تند (مثل فلفل قرمز)، ترش (مثل لواشک) و شور(مثل پفک) دوری کنید.

*** در مصرف آجیل‌ها، بخصوص گردو، بادام زمینی و بادام هندی زیاده‌روی نکنید.

*** مصرف مواد غذایی تخمیر شده (مانند پنیر، ماست، کشک، کامبوجا، ترشی‌ها و …) را به حداقل برسانید.

*** کم گوشت‌خوار شوید و از خوردن گوشت گاو، گوساله، خوک، گوشت‌های نمک‌سود، سوسیس و کالباس پرهیز کنید.

*** مواد محرک و انرژی‌زا مانند کافئین، نوشابه‌های انرژی‌زا، سیگار، ماریجوانا، الکل و مواد مخدر بسیار گرم و خشک هستند و مصرف‌شان شما را دچار عدم تعادل عمیق پیتا می‌نماید. این مواد، بخصوص کافئین را از زندگی خود حذف کنید و زندگی بدون کافئین را تجربه نمایید.

*** سبزیجات خنکی مانند کدو، کرفس، گشنیز، مارچوبه، بامیه، گل کلم، بروکلی  و جوانه‌ی ماش را بصورت پخته و ادویه‌زده شده (با ادویه‌های ملایم مانند رازیانه، رزماری، هل، زرچوبه و تخم گشنیز) در رژیم غذایی خود بگنجانید.

*** از جادوی سیب پخته برای به تعادل بازگرداندن پیتا غافل نشوید و در طول روز آن را در وعده‌های صبحانه و میان‌وعده بگنجانید.

*** مزه‌های شیرین (مثل توت و کشمش)، تلخ (مثل ماءالشعیر) و گس (مثل به) را در رژیم غذایی خود بیشتر بگنجانید.

سبک زندگی

خود را در معرض گرما قرار ندهید. از آفتاب دوری کنید، به خورشید، آتش یا هر منبع نور مصنوعی طولانی مدت خیره نشوید و در روز‌های گرم و آفتابی حتماً از کلاه و عینک آفتابی استفاده کنید.

بدن‌تان را هیدراته نگه‌ دارید؛ در روزهای گرم هر یک ساعت یکبار یک لیوان آب ولرم با چند قطره لیموترش و یک سرانگشت نمک بنوشید.

به هیچ وجه خود را بیش از حد گرسنه نگه ندارید. افراد پیتایی به راحتی افت قند پیدا می‌کنند. همیشه کمی تنقلات سالم مانند آجیل شیرین همراه داشته باشید و در صورت گرسنگی بیش از حد آن را میل کنید.

از ورزش سنگین و شدید بخصوص در هوای گرم پرهیز کنید. ورزش‌هایی مانند شنا، اسکی و پیاده‌روی زیر نور ماه برای افراد پیتایی مناسب است.

دوش آب ولرم بگیرید و بدن خود را با روغن‌های خنک مانند روغن نارگیل یا روغن زیتون ماساژ دهید.

در طبیعت سرسبز وقت بگذرانید. نگاه کردن و لمس کردن گیاهان سرسبز نقشی مؤثر در به تعادل بازگرداندن پیتا ایفا می‌کنند.

آگاهانه از محیط‌های پر رقابت دوری کنید. انتقاد بیش از حد را دور اندازید و به خود و اطرافیان‌تان آسان بگیرید. در عوض فیلم‌های کمدی ببینید و خود را به خنده‌های از ته دل مهمان کنید.

و از همه مهمتر، مراقبه را فراموش نکنید.

 لطفاً در زمان بازنشر مطلب که با امید به سلامتی همگان و با مهر تألیف شده است، به نام نویسنده آن «ستاره کیومرثی» اشاره‌کنید.