یبوست (بخش ۴)
۱۴۰۲/۱۰/۱۴
شلی مدفوع (۲)
۱۴۰۲/۱۱/۱۱
شلی مدفوع (۱)
نویسنده: ستاره کیومرثی
سؤال: شکم‌تون چطور کار می کنه؟
جواب: توپ…. عالی… روزی ۵-۶ بار… لوله‌ی گوارشم مثل بنز کار می کنه… هر چی می‌خورم بعدش سریع می‌رم توالت!
سؤال: آیا مدفوع‌تون فرم داره؟ یا شل و بدون فرمه؟
جواب: آبکی نیست اما شله.
بنظرتون همین که یبوست نداشته باشیم و روزی چند بار شکم‌مون کار کنه نشونه‌ی سلامت روده‌هامونه؟
متاسفانه نه!
توی قدم اول بیاین با هم چک کنیم و ببینیم از نگاه آیورودا، تعریف کار کردن درست و نرمال شکم چیه:
اگر شما «هر روز» بین یک تا سه بار دفع مدفوع داشته باشین، مدفوع به راحتی و بدون فشار و زور زدن از روده‌تون خارج بشه و حتماً «فرم» داشته باشه (مثل یه موز رسیده) و متلاشی نشه… یعنی شما دفع سالمی دارین….
پس وقتی مدفوع شل می‌شه یا آبکی و اسهالی می‌شه، روده‌هامون دارن بهمون پیام می‌دن که دچار عدم تعادل شدن و نیاز به مراقبت دارن.
شلی مدفوع و اسهال انواع مختلف داره… می‌تونه بخاطر زیاد شدن گرمی، سردی، خشکی یا تری توی روده‌ها بوجود بیاد. این که بخواین تشخیص بدین دقیقا بخاطر ازدیاد چه کیفیت‌هایی دچار شلی مدفوع هستین یکم پیچیده‌است و نیاز به آموزش‌های تخصصی آیورودیک داره… اما چطوره به زبون خیلی ساده براتون در مورد دلایل اصلی شلی مدفوع و درمان‌های خونگیش بنویسم؟
بین انواع شلی مدفوع و اسهال، دو مدل بیشتر از بقیه شایع هستن:
۱. شلی مدفوع یا اسهال بخاطر ازدیاد کیفیت‌های گرمی و خشکی:
به زمان‌های فکر کنین که ساعت‌های طولانی زیر نور آفتاب موندین، یا توی گرما یه کوهنوردی طولانی کردین، یا رفتین رستوران هندی و یه غذای خیلی تند خوردین…
توی شرایط بالا کیفیت‌های گرمی و خشکی در بدن شما خیلی زیاد می‌شه… کبد بیش از حد فعال می‌شه و لوله‌ی گوارشتون پر می‌شه از یه مایع تلخ و تند و تیز به نام صفرا. راهکار اولیه‌ی بدنتون برای به تعادل برگردوندن خودش اینه که این حجم بیش از حد صفرا رو از طریق سوراخ‌های دفع سم بدن از خودش بریزه بیرون…. چه اتفاقی می‌افته؟ شما دچار اسهال (و گاهاً استفراغ) صفراوی می‌شین و صفرا از روده‌هاتون دفع می‌کنین.
چه علائمی داره؟
بی اشتها می‌شین، غذا خیلی توی لوله‌ی گوارشتون نمی‌مونه… خیلی وقت‌ها در زمان دفع فقط یه مایع زرد رنگ (صفرا) روده‌ها خارج می‌شه…. توی بعضی از افراد اسهال با استفراغ یا درد و اسپاسم در ناحیه‌ی شکمی همراه می‌شه.
۲. شلی مدفوع یا اسهال بخاطر ازدیاد کیفیت‌های گرمی و تری
به شرایطی فکر کنین که یه عالمه غذا رو هم رو هم خوردین… مثلا چی؟ یه پرس چلو کباب و دوغ، یه کاسه بستنی هم روش! یا یه پرس غذای چرب و چیلی مثل بریانی و یک برش بزرگ کیک خامه‌ای هم روش!
لوله‌ی گوارشتون زورش نمی‌رسه این ترکیب سنگین رو هضم کنه… با دلپیچه داره بهتون اعتراض می‌کنه و سعی می‌کنه از این موجود غیر قابل هضم رو از روده‌ها بندازه بیرون… پس چی می‌شه؟ شما دچار علائمی مثل دل پیچه، ترش کردن و ریفلاکس، شلی مدفوع یا اسهال می‌شین.
توی شرایط بالا کیفیت‌های گرمی و تری در روده‌هاتون زیاد شدن و بدن از طریق سوراخ دفعی روده می‌خواد این رطوبت بیرون رو خارج کنه.
دیگه چه علائمی داره؟
روی زبان یک بار زرد رنگ وجود داره، باد روده و مدفوع بوی تند و تیزی پیدا می‌کنن، مدفوع اسیدیه و دور مقعد ملتهب می‌شه و خارش و سوزش ایجاد می‌شه.
بعضی از افراد بصورت ژنتیکی گرمی و رطوبت در روده‌هاشون زیاده و غالبا مدفوعشون شل و بدون فرمه و مرتب علائم بالا رو کم و بیش تجربه می‌کنن.
حالا وقتی این علائم بوجود میاد چه کنیم؟
درمان خانگی اسهال صفراوی
چطوره بریم سراغ پرهیزهای غذایی و درمان‌های خونگی اسهال صفراوی؟
گفتیم وقتی کیفیت‌های گرمی و خشکی توی بدن زیاد می‌شن، کبد بیش از حد فعال می‌شه و لوله‌ی گوارشتون پر می‌شه از یه مایع تلخ و تند و تیز به نام صفرا. راهکار اولیه‌ی بدنتون برای به تعادل برگردوندن خودش اینه که این حجم بیش از حد صفرا رو از طریق سوراخ‌های دفع سم بدن از خودش بریزه بیرون…. چه اتفاقی می‌افته؟ شما دچار اسهال (و گاها استفراغ) صفراوی می‌شین و صفرا از روده‌هاتون دفع می‌کنین.
چه زمان‌هایی بیشتر در معرض این نوع اسهال قرار می‌گیرین؟
به زمان‌های فکر کنین که ساعت‌های طولانی زیر نور آفتاب موندین، یا توی گرما یه کوهنوردی طولانی کردین، یا رفتین رستوران هندی و یه غذای خیلی تند خوردین… در خیلی از ویروس‌های اسهال و استفراغ هم مکانیسم بالا در بدن اتفاق می‌افته و شما حجم زیادی صفرا، از طریق مدفوع و استفراغ، از بدنتون خارج می‌شه.
چه علائمی داره؟
بی اشتها می‌شین، غذا خیلی توی لوله‌ی گوارشتون نمی‌مونه… خیلی وقت‌ها در زمان دفع فقط یه مایع زرد رنگ (صفرا) روده‌ها خارج می‌شه…. توی بعضی از افراد اسهال با استفراغ یا درد و اسپاسم در ناحیه‌ی شکمی همراه می‌شه. وقتی دچار اسهال و استفراغ شدید می‌شین، حجم زیادی آب و املاح ازتون دفع می‌شه، بدنتون دهیدراته می‌شه و مخاط لوله‌ی گوارشتون (Mucus membrane) خشک می‌شه.
خشک شدن بیش از حد این مخاط، منجر به مختل شدن پروسه‌ی هضم می‌شه و غذا داخل لوله‌ی گوارش باقی نمی‌مونه، یا به سمت بالا حرکت می‌کنه (استفراغ) و یا به سمت پایین (اسهال).
توی این شرایط، اولین قدم اینه که بدنتون رو هیدراته کنین و آب و املاح به بدنتون برسونین:
توی یک لیوان آب ولرم یک قاشق مرباخوری لیموترش + یک سرانگشت نمک +یک قاشق مرباخوری شیره‌ی طبیعی (مثل انگور، توت یا خرما) اضافه کنین. هر چند دقیقه یکبار ۲-۳ جرعه‌ی کوچک ازش بخورین.
توی قدم بعدی یک لیوان برنج خام رو به همراه ۳ لیوان آب توی قابلمه بریزین و بگذارین ریز ریز بجوشه تا حدود یک و نیم لیوان آب باقی بمونه؛ توی یک لیوان ۳/۴ لیوان آب برنج بریزین (گرم باشه)، ۱/۴ لیوان دوغ (بهتره دوغ کفیر باشه) و کمی نمک. ریز ریز این دوغ گرم رو بنوشین. این دوغ داره چکار می‌کنه؟ هم به احیای مخاط لوله‌ی گوارشتون کمک می‌کنه و هم یه عالمه پروبیوتیک به وارد روده‌هاتون می‌کنه. این دوغ رو بین یک تا دو بار بنوشین.
توی قدم بعدی به برنج نرم شده، یک قاشق مرباخوری گی (روغن حیوانی) ، کمی دوغ کفیر یا ماست وکمی سماق اضافه کنین و بخورینش.
دیگه چه ترکیباتی به بند اومدن این نوع اسهال و استفراغ کمک می‌کنه؟
۱/۲ لیوان آب انار + ۱/۲ لیوان آب + ۱ قاشق مرباخوری شیره‌ی خرما + یک سرانگشت هل
یکی دو تا موز رو خرد کنین، روش یک قاشق مرباخوری گی (روغن حیوانی)، یک سرانگشت جوز هندی و یک سرانگشت هل بریزین و نوش جانش کنین.
به یک کاسه ماست (با دمای محیط… یخ نباشه) یک قاشق مرباخوری اسپرزه ( Psyllium seed) اضافه کنین و بخورینش.
از داروخانه هم حتماً قرص پروبیوتیک زنده (یخچالی) تهیه کنین و روزی یک عدد مصرف کنین.
توی پست بعدی در مورد پرهیزهای غذایی و درمان‌های خونگی «اسهال ناشی از ازدیاد گرمی و رطوبت در روده ها» براتون می‌نویسم.
پر باشین از سلامتی
مطالب مرتبط:
لطفاً در زمان بازنشر مطلب که با امید به سلامتی همگان و با مهر تألیف شده است، به نام نویسنده آن «ستاره کیومرثی» اشاره‌کنید.
