بیماری‌های خودایمنی (۸)
۱۴۰۳/۰۵/۲۴
رژیم فستینگ (۲)
۱۴۰۳/۰۷/۰۴
رژیم فستینگ (۱)
رژیم فستینگ (Intermittent Fasting)
یا روزه‌داری متناوب
نویسنده: ستاره کیومرثی
این روزا آوازه‌ی رژیم فستینگ بین همه خیلی پیچیده… همه از فواید این رژیم حرف می‌زنن، هیجان دارن امتحانش کنن و منتظرن ازش معجزه ببینن.
چطوره یکم با جناب فستینگ معاشرت کنیم و ببینیم خوبیاش چیه؟ سختی‌هاش چیه؟ برای کیا مناسبه و حال چه کسایی رو ناخوش می‌کنه؟
رژیم فستینگ یعنی دو چرخه‌ی زمانی برای روزتون تعریف کنین؛ اولیش چرخه‌ی زمانیِ غذاخوردن، و دومیش چرخه‌ی زمانی روزه‌داری. طولِ زمانِ این دو چرخه رو می‌شه به مدل‌های متنوعی تنظیم کرد… توی محبوب‌ترین مدل، شما تصمیم می‌گیرین که چرخه‌ی اول رو بگیرین حدود ۸ ساعت که از حدود ساعت ۱۰ صبح شروع می‌شه و ساعت ۶ عصر تموم می‌شه… توی این چرخه معمولاً دو یا نهایت سه وعده‌ی غذا گنجونده می‌شه… حدود ساعت ۱۰-۱۱ صبح فرد صبحونه‌اش رو می‌خوره، و حدود ساعت ۵-۶ عصر وعده‌ی ناهار و شامش رو یکی می‌کنه.
چرخه‌ی دوم چی؟ چرخه‌ی دوم حدود ۱۶ ساعته که در طول این زمان دیگه هیچی وارد لوله‌ی گوارش نمی‌شه.
هدفش چیه؟ با کم کردن تعدد وعده و ریزه‌خواری، حالِ لوله‌ی گوارش رو خوش کنه و به پروسه‌ی هضم غذا کمک کنه.
از نگاه آیورودا برای چه کسایی این نوع رژیم مناسبه؟
کسایی که بدنشون جرم داره… پر از ماهیچه و چربیه، توپُرن یا اضافه وزن دارن…توی بدنشون رطوبت (عناصر آب و خاک) غلبه داره یا به زبان آیورودیک دوشای کافا جزو دوشاهای اصلی‌شون محسوب می‌شه (یا دچار عدم تعادل کافا هستن)… مثلاً به افرادی فکر کنین که اضافه وزن دارن، تیروئیدشون کم‌کاره، بدنشون ورم داره و …
رژیم پیشنهادیِ آیورودا برای این تیپ افراد، مشابه توصیه‌ی ارائه شده در رژیمِ فستینگ، حاوی دو وعده‌ی غذای اصلی در طول۲۴ ساعته… به بیان دیگه، فرد بهتره خیلی سراغ میان وعده‌های صبحگاهی و عصرگاهی نره.
از نگاه آیورودا برای چه کسایی این نوع رژیم مناسب نیست؟
کسایی که بدنشون جرم نداره، لاغرن، اندامشون استخوانیه، توی بدنشون رطوبت (عناصر آب و خاک) کمه… در عوض بدنشون از عناصرِ هوا (باد) و خلأ پر شده… پر از خشکیه… یا به زبان آیورودیک دوشای واتا جزو دوشاهای اصلی‌شون محسوب می‌شه (یا دچار عدم تعادل واتا هستن)… مثلاً به افرادی فکر کنین که همش نفخ می‌کنن، باد توی روده‌هاشون می‌پیچه، یبوست دارن و بدنشون (مفاصل، پوست، مو و …) پر از خشکیه.
رژیم پیشنهادیِ آیورودا برای این تیپ افراد، در تضاد با رژیمِ فستینگ قرار داره… توصیه‌ی آیورودا به این افراد اینه که وعده‌های متعدد، اما در حجم کوچک، توی رژیم روزانه‌شون بگنجونن… یعنی چی؟ یعنی خیلی مهمه صبحانه، میان‌وعده‌ی صبحگاهی، ناهار، میان‌وعده‌ی عصرگاهی و شام همگی توی رژیم غذایی‌شون وجود داشته باشه…
چرا؟چون بدنشون جرم نداره و مثل یه بادکنکِ پر از هوا می‌مونه… اگه طولانی مدت بهش غذا نرسه، تجمع عناصر هوا و خلأ توش هی بیشتر و بیشتر می‌شه و منجر به بوجود اومدن انواع و اقسام عدم تعادل‌ها در جسم و جانشون می‌شه.
حالا بنظرتون مشکلاتِ رژیم فستینگ چیه؟ توی هر وعده چه غذاهایی باید گنجونده بشه؟ حجم هر وعده چقدر باید باشه؟ هر وعده توی چه ساعتی باید خورده بشه؟
مشکلاتِ رژیمِ فستینگ
(Intermittent Fasting)
گفتیم توی محبوب‌ترین مدل این رژیم معمولا در ۸ ساعت از ۲۴ ساعت (که شروعش از حدود ۱۰ صبحه و پایانش حدود ۶ عصر)، افراد اجازه‌ی غذا خوردن دارن و توی ۱۶ ساعت بقیه روزه‌داری شروع می‌شه و غذایی وارد لوله‌ی گوارش نمی‌شه… در اکثر مواقع فرد حدود ۱۰-۱۱ صبح صبحانه می‌خوره و حدود ساعت ۵-۶ عصر هم وعده‌ی ناهار و شامش رو یکی می‌کنه…
از نگاه آیورودا، این زمان بندی ایده‌آل نیست… چرا؟ چون وعده‌ی اصلی یا سنگین‌ترین غذای روز داره در ساعت ۵-۶ عصر خورده می‌شه… خب اشکالش چیه؟
در آیورودا یه رابطه‌ی مستقیم وجود داره بین قدرت دستگاه گوارش (یا آتش گوارشی) و جایگاه خورشید در آسمان… هرچی خورشید توی آسمون اوج بگیره و تابشش به زمین بیشتر بشه (حدود ۱۲ ظهر)، آگنی یا آتش گوارشی ما قدرت بیشتری پیدا می‌کنه و در نتیجه، آمادگی و توانایی هضم غذاهای سنگین رو خواهد داشت.
اگه بخوایم یکم تخصصی‌تر صحبت کنیم، از ساعت ۱۰ صبح تا ۲ بعد از ظهر، اوج فعالیت دوشای پیتا در طول روز محسوب می‌شه؛ لوله‌ی گوارش آماده‌است که سنگ هم بریزین توش هضم کنه….
از طرفی وقتی خورشید یواش یواش تصمیم می‌گیره غروب کنه و شروع می‌کنه به کم کردنِ ارتفاع… چی می‌شه؟ از ساعت ۲ تا ۶ بعد از ظهر دوشای واتا غلبه پیدا می‌کنه و از ساعت ۶ تا ۱۰ شب، دوشای کافا…. یعنی چی؟ یعنی سردی جای گرمی رو می‌گیره، عنصر آتش ضعیف می‌شه و آگنی یا آتش گوارشی در ضعیف‌ترین حالت خودش قرار می‌گیره…. دیدین اگه همون غذایی که ظهر می‌خورین رو عصر یا شب بخورین، احساس سنگینی‌تون چند برابر می‌شه؟ … مثل این می‌مونه که یه قابلمه‌ی پر از مواد غذاییِ خام رو بگذارین روی یه گازی که شعله‌اش خاموشه!
پس اولین اشتباه و مشکل در رژیم‌های فستینگِ رایج خوردن اصلی‌ترین و سنگین‌ترین وعده‌ی روز در زمانِ عصره.
دیگه چی؟
فرض کنین قبل از رژیم فستینگ شما عادت داشتین در تمام طول روز، ساعت به ساعت، دهانِ زیباتون با انواع و اقسام خوراکی‌ها معاشرت کنه و در حال جنبش و فعالیت باشه. حالا یهو تصمیم گرفتین کلاً دو وعده در روز بخورین و تا عصری هیچ غذای درست و حسابی هم مصرف نکنین…. چه اتفاقی می‌افته؟ یه عالمه احساس گرسنگی فیزیکی و روحی و روانی جمع می‌شه رو هم و ساعت ۵ عصر که شد، شما تبدیل می‌شین به یک هیولای گرسنه که بجای یک بشقاب نیاز داره سه بشقاب غذا بخوره که احساس سیری بهش دست بده!
به بیان دیگه، درسته تعدد وعده‌های غذایی‌تون محدود شده به عدد ۲، اما آنقدر پرخوری در این دو وعده اتفاق می‌افته که بدن‌تون در تمامِ مدتِ ۱۶ ساعت روزه‌داری، در یک تلاشِ مذبوحانه برای هضم وعده‌های قبلی قرار می‌گیره و هیچ فرصتی برای سم‌زدایی پیدا نمی‌کنه!
خب چه کنیم که یه رژیم فستینگِ کارآمدتر داشته باشیم؟ توی پست بعدی شما رو با یه رژیم فستینگ کارآمد و مؤثر آشنا می‌کنم.
پر باشین از سلامتی
مطالب مرتبط:
لطفاً در زمان بازنشر مطلب که با امید به سلامتی همگان و با مهر تألیف شده است، به نام نویسنده آن «ستاره کیومرثی» اشاره‌کنید.
