بیماری‌های خودایمنی (۱)

نویسنده: ستاره کیومرثی

این روزها دور و برمون، بین دوست و آشناهامون متاسفانه زیاد می‌شنویم که دچار بیماری‌های خودایمنی مثل لوپوس، آرتریت روماتوئید، ام اس، پسوریازیس، سلیاک، بیماری التهابی روده (IBD)، هاشیموتو، دیابت نوع یک، بیماری آدیسون و … شدن. بیماری‌هایی که اسم هرکدومشون مثل یه غول ترسناک می‌مونه و وقتی کسی دچارش می‌شه روی زندگیش سایه می‌‌اندازه.

توی این بیماری‌ها چه اتفاقی می‌افته؟

سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال می‌شه. این فعالیت بیش از حد منجر به بوجود آمدن التهاب (Inflammation) در اعضای مختلف بدن می‌شه؛ و در عضو درگیر شده، سیستم ایمنی به اشتباه شروع به تخریب خود سلول‌های بدن می‌کنه.

مثلاً در بیماری پسوریازیس یا صدف، گلبول‌های سفید خون یا لنفوسیت‌های تی (T_Cells) به اشتباه به سلول‌های پوست حمله می‌کنن. این حمله‌ی اشتباهی باعث می‌شه سلول‌های پوست خیلی سریع تکثیر بشن، روی هم تجمع پیدا کنن، و تکه‌های برآمده‌ی ملتهب پوستی همراه با پوسته‌های سفید در جاهای مختلف بدن مثل سر، آرنج یا زانو بوجود بیارن.

ـ اما نظر طب‌ سنتی در مورد بیماری‌های خود ایمنی چیه

در طب‌ سنتی تعادل یا عدم تعادل سیستم گوارش نقشی کلیدی در سلامت فیزیکی و روحی فرد ایفا می‌کنه… در واقع ریشه‌ی خیلی از بیماری‌های فیزیکی و روحی، عدم هضم مناسب غذا و تجمع سموم توی لوله‌ی گوارشه.

ـ‌ از نظر طب سنتی کسائیکه از بیماری‌های خودایمنی (مثل لوپوس، آرتریت روماتوئید، ام اس، پسوریازیس، سلیاک، بیماری التهابی روده (IBD)، بیماری هاشیموتو و …) رنج می‌برن دستگاه گوارش ضعیفی دارن. اگر فرض کنیم لوله‌ی گوارش یه قابلمه‌اس که زیرش یه آتش روشنه، آتش زیر قابلمه توی این افراد خیلی کوچک و ضعیفه. این ضعف باعث می‌شه لوله‌ی گوارش قابلیت هضم مناسب و کامل یه سری از مواد غذایی (که اکثر خیلی سنگین، بلغمی و سخت‌هضم هستن) رو نداشته باشه.

ـ هضم ناقص این غذاها منجر به بوجود اومدن سموم توی لوله‌ی گوارش می‌شه. این سموم توسط سیستم گردش خون و سیستم لنفاوی توی بدن می‌چرخن و در اطراف سلول‌هایی از بدن که دچار ضعف هستن (حالا یا به علل ژنتیکی، یا بخاطر وجود سابقه‌ی بیماری‌های قبلی) تجمع پیدا می‌کنن.

ـ واکنش بدن برای از بین بردن این سموم، فعال کردن سیستم ایمنیه! درواقع سیستم ایمنی با افزایش التهاب (inflammation) یا همون عنصر آتش در محل تجمع سموم، تمام تلاشش‌ رو می‌کنه که این سموم رو بسوزونه و از بین ببره (مثل تب کردن می‌مونه). اما معمولاً انقدر این سموم گردن کلفتن و میزانشون زیاده، سیستم ایمنی زورش نمی‌رسه…. اما چون اون محیط پر از التهاب و آتش شده، ناخودآگاه عضو درگیر شده با سموم، شروع به تخریب شدن می‌کنه.

ـ خب چکار کنیم که این مشکل حل بشه؟

درمان های رایج

یه آشنایی کوچیکی با چیستی و چراییِ بیماری‌های خودایمنی پیدا کردیم، و متوجه شدیم که توی بیماری‌های خودایمنی سیستم ایمنی بیش از حد فعال می‌شه و به خود بدن حمله می‌کنه.

توی طب نوین، برای کنترل بیماری‌های خودایمنی (مثل لوپوس، آرتریت روماتوئید، ام اس، پسوریازیس، سلیاک، بیماری التهابی روده (IBD)، بیماری هاشیموتو و …) از داروهای سرکوب‌گر ایمنی یا کورتون‌ها استفاده می‌شه. این داروها ضد التهابن، عنصر آتش رو توی بدن کم می‌کنن… مثل اینه که یه سطل آب یخ بریزین روی یه لباسی که آتش گرفته و داره از بین می‌ره…

داروها با خاموش کردن آتش، سیستم ایمنی رو تضعیف می‌کنن، و خیلی سریع و مؤثر عضو درگیر شده رو، بطور موقت، از دست سیستم ایمنی نجات می‌دن و اون رو از شرایط بحرانی بیرون میارن.

اما همونطور که توی بخش قبلی توضیح دادیم، از لحاظ طب‌های سنتی مثل آیورودا یا طب سنتی ایران، ریشه‌ی اصلی بیماری‌های خودایمنی کم بودن عنصر آتش و ضعف لوله‌ی گوارشه.

مصرف بلندمدت داروهای سرکوب‌گر ایمنی همزمان با کم کردن التهاب (عنصر آتش) در اعضای درگیر شده، آتش گوارشی رو هم تضعیف می‌کنن… مثل اینه که یه لیوان آب یخ بریزین روی آتش گوارشی… خاموشش می‌کنن و متابولیسم رو کندتر می‌کنن…. به همین خاطره که خیلی از افراد بعد از مصرف کورتون ورم می‌کنن یا اضافه وزن پیدا می‌کنن.

به بیان دیگه این داروها در کنترل و کم کردن علائم بیماری‌های خود ایمنی خیلی مؤثر عمل می‌کنن، اما در بلند مدت منجر به ضعف بیشتر آتش گوارشی می‌شن، و در درمان بیماری بصورت ریشه‌ای عاجز هستند و خیلی وقت‌ها منجر به مزمن شدن و تشدید بیماری می‌شن.

حالا فرض کنین براتون تشخیص دادن که به یک بیماری خود ایمنی مبتلا شدین؛ رویکردهای مختلفی می‌تونین در مواجهه با این بیماری داشته باشین.

یه رویکرد اینه که تغذیه و سبک زندگی‌تون رو بر اساس شعارِ دوست داشتنیِ «زندگی دو روزه… پس هر چی دل تنگت می‌خواد بخور» تنظیم کنین، کل مسئولیت درمان وکنترل بیماری رو بگذارین روی دوش داروهای سرکوبگر ایمنی، و با عوارضشون هم یه عمر بسوزین و بسازین.

یه رویکرد دیگه اینه که با بدن‌تون شروع به معاشرت کنین… مشاهده‌اش کنین… باهاش دوست بشین… زبونش رو یاد بگیرین… آگاه بشین که وقتی سوخت اشتباه بهش می‌رسونین و توی شرایطی قرارش می‌دین که خوشحال نیست،‌ با تشدید علائم بیماری، داره با زبون بی زبونی بهتون اعتراض می‌کنه….

داره ازتون خواهش می‌کنه بجای اینکه هر چی دل تنگتون می‌خواد بخورین، تغذیه و سبک زندگی‌تون رو اصلاح کنین و سوخت سالم وارد لوله‌ی گوارش‌تون کنین. باور کنین که وقتی ورود غذاهای اشتباه به بدن‌تون متوقف بشه، بتدریج سطح التهاب توی بدن‌تون میاد پایین، سیستم ایمنی‌ تفنگ‌هاشو می‌گذاره زمین و از خیرِ تخریب ارگان‌های بدن‌تون می‌گذره.

انتخاب رویکرد دوم به هیچ عنوان به معنای متوقف کردن پروسه‌ی درمان های پیشنهادی طب نوین نیست. اما در بسیاری از موارد، وقتی که بیمار تغذیه و سبک زندگی‌اش رو اصلاح می‌کنه، علائم بیماری بتدریج کم می‌شن، بیماری خاموش می‌شه و با تشخیص پزشک معالج، دوز داروهای شیمیایی بتدریج کم یا قطع می‌شه.

توی پست‌های بعدی وارد بحث تغذیه‌ی مناسب برای افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی می‌شم. این بحث کمی مفصله و ترجیح من اینه که این مبحث رو با جزئیات براتون بنویسم… برای همین پیشاپیش ازتون ممنونم که با من صبوری می‌کنین و منتظر مطلب‌های بعدی می‌مونین.

پر باشین از سلامتی

مطالب مرتبط:

بیماری‌های خودایمنی (۱): چیستی و چراییِ بیماری‌های خودایمنی و درمان‌های رایجِ آنها

بیماری‌های خودایمنی (۲): اثر تغذیه بر روی بیماری‌های خودایمنی

بیماری‌های خودایمنی (۳): رابطه‌ی گلوتن و بیماری‌های خودایمنی.

بیماری‌های خودایمنی (۴): کدوم غذاها گلوتن دارن؟

بیماری‌های خودایمنی (۵): کدوم موادِ غذایی، ترکیبات اصلی‌ محصولات بدون گلوتن رو تشکیل می‌دن؟

بیماری‌های خودایمنی (۶): محصولاتِ بدون گلوتن در دسترس در ایران

بیماری‌های خودایمنی (۷): تأثیر لبنیات بر روی بیماری‌های خودایمنی

بیماری‌های خودایمنی (۸): تأثیر شکر، پروتئین حیوانی و حبوبات بر روی بیماری‌های خودایمنی

پسوریازیس: درمان خانگی برای بیماری پسوریازیس (یک نوع بیماری خودایمنی)

لطفاً در زمان بازنشر مطلب که با امید به سلامتی همگان و با مهر تألیف شده است، به نام نویسنده آن «ستاره کیومرثی» اشاره‌کنید.